Điện giật là một tai nạn nguy hiểm, có thể gây nhiều loại tổn thương cho cơ thể (ngừng tim, ngừng thở và tổn thương các cơ quan gây nguy cơ tử vong cao hoặc để lại các di chứng nặng nề), nhưng nói chung có thể phòng tránh được.
Bạn đang xem: Những triệu chứng sau khi bị điện giật
- Điện giật là một tai nạn nguy hiểm, có thể gây nhiều loại tổn thương cho cơ thể (ngừng tim, ngừng thở và tổn thương các cơ quan gây nguy cơ tử vong cao hoặc để lại các di chứng nặng nề), nhưng nói chung có thể phòng tránh được.- Có hai loại dòng điện: dòng điện xoay chiều (AC) được dùng trong sinh hoạt… và dòng điện một chiều (DC) thấy trong ắc quy, hệ thống điện xe ô tô, đường dây điện cao thế và tia sét…- Tổn thương do điện xẩy ra theo 3 cơ chế: (1) tác động trực tiếp của dòng điện lên mô cơ thể; (2) chuyển đổi năng lượng điện thành năng lượng nhiệt gây bỏng sâu và bỏng bề mặt; (3) tổn thương cơ học do sét đánh, do co cơ, hoặc các chấn thương sau ngã do điện giật.- Khi tiếp xúc, dòng điện một chiều (DC) sẽ đẩy hoặc quăng nạn nhân ra khỏi nguồn điện do đó nạn nhân có thời gian tiếp xúc dòng điện ngắn hơn nhưng khả năng gây chấn thương phối hợp cao hơn. Ngược lại, dòng điện xoay chiều (AC) có xu hướng dính chặt lấy nạn nhân (thường là bàn tay) và kéo nạn nhân lại gần nguồn điện hơn do đó kéo dài thời gian tiếp xúc gây tổn thương mô nặng hơn.
- Phân loại theo biến áp: tổn thương do điện thường được phân loại theo biến áp cao (> 1000 V) hoặc biến áp thấp (- Phân loại theo lâm sàng: có bốn loại tổn thương do điện+ Kiểu tổn thương kinh điển: xuất hiện khi cơ thể là một phần của mạch điện và thường có vết thương vào và vết thương ra. Các vết thương này không giúp dự đoán đường đi của dòng điện, và các biểu hiện tổn thương da có thể gây đánh giá thấp mức độ tổn thương do nhiệt bên trong.+ Bỏng tia hay bỏng hồ quang (flash or arc burns): xẩy ra khi hồ quang dòng điện đánh lên da nhưng không vào cơ thể+ Bỏng lửa: do ngọn lửa từ nguồn điện bén vào quần áo+ Tổn thương do sét (lightning injuries): gây ra do tiếp xúc với dòng điện một chiều (DC) kéo dài trong khoảng 1/10 – 1/1000 giây, nhưng thường có điện áp vượt quá 10 triệu V. Nhiệt độ đỉnh trong một tia sét, tăng lên trong một phần nghìn giây, có thể đạt tới 30.000 Kelvin hay 29726,850C (nóng gấp 5 lần mặt trời) sẽ phát ra một sóng xung có cường độ lên đến 20 atmosphere (được tạo ra do đốt nóng nhanh không khí xung quanh). Xung sóng này sau đó có thể lan truyền qua cơ thể gây chấn thương cơ họcRỐI LOẠN CHỨC NĂNG CƠ QUANBiểu hiện lâm sàng của các tổn thương do điện được xếp loại từ bỏng da bề mặt nhẹ cho tới rối loạn chức năng đa tạng nặng và tử vong1. Tim- Rối loạn nhịp tim, hầu hết các trường hợp là nhẹ và xẩy ra trong vòng vài giờ đầu tiên nhập viện. Tuy nhiên, có thể có ngừng tim đột ngột (thường do dòng điện một chiều hoặc sét đánh) hoặc rung thất (thường do dòng điện xoay chiều) trước khi nhập viện. Rung thất là rối loạn nhịp tim gây tử vong thường gặp nhất, xẩy ra trong khoảng 60% bệnh nhân có đường đi của dòng điện từ tay này sang tay khác.- Tái lập nhịp xoang tự nhiên sau ngừng tim có được ghi nhận trong một số trường hợp tổn thương do điện, nhưng vì liệt hô hấp kéo dài hơn cho nên nhịp tim có thể chuyển sang rung thất do hạ oxy máu. Rối loạn nhịp nhĩ, block tim độ 1 và 2, và block nhánh cũng đã được ghi nhận.2. Thận- Tiêu cơ vân (rhabdomyolysis): do hoại tử mô và có thể nặng hơn nếu có tổn thương thận cấp do lắng đọng sắc tố của tế bào cơ trong ống thận.- Giảm thể tích máu: do thoát dịch ra ngoài lòng mạch có thể gây tăng ure máu trước thận và hoại tử ống thận cấp.3. Thần kinh- Tổn thương cả hai hệ thống thần kinh trung ương và thần kinh ngoại biên: có thể xuất hiện sau tổn thương do điện. Các biểu hiện bao gồm mất ý thức, yếu hoặc liệt chi, suy giảm hô hấp, rối loạn chức năng thần kinh tự động và rối loạn trí nhớ. Rối loạn cảm giác và vận động do tổn thương thần kinh ngoại biên khá phổ biến.4. Da- Bỏng nhiệt bề mặt (superficial), bỏng nhiệt một phần (partial-thickness), và bỏng nhiệt toàn bộ (full-thickness) có thể xẩy ra sau tổn thương do điện. Bỏng thường thấy nhất ở các vị trí tiếp xúc với điện và các vị trí tiếp xúc với mặt đất tại thời điểm tổn thương. Không được dựa vào tổn thương bên ngoài để xác định mức độ tổn thương bên trong, đặc biệt với các tổn thương do điện áp thấp.- Bỏng miệng có thể xẩy ra ở trẻ em do bú hoặc nhai dây điện gây chẩy máu, gây khuyết tật thẩm mỹ (đặc biệt khi có cả tổn thương vùng mép)5. Cơ xương- Vì xương có điện trở cao nhất so với bất cứ mô cơ thể nào cho nên nó tạo ra một lượng nhiệt lớn nhất khi tiếp xúc với một dòng điện. Vì vậy các vùng tổn thương do nhiệt lớn nhất thường là các mô ở sâu xung quanh các xương dài, có thể gây bỏng màng xương, phá hủy bào chất của xương và hoại tử xương- Ngoài các tổn thương do bỏng, xương có thể bị gẫy do ngã, tổn thương do nổ xương, hoặc do co cứng cơ. Cần phải chụp cột sống cổ (XQ, CT, MRI…) để đánh giá tình trạng gẫy xương ở bệnh nhân có tổn thương do điện hoặc có tình trạng rối loạn ý thức.- Các tổn thương nhiệt do điện ở sâu có thể gây hoại tử và phù nề mô và xuất hiện hội chứng ép khoang cấp tính, dẫn tới tiêu cơ vân và/hoặc tổn thương nội tạng.6. Hệ thống mạch máu, đông máu và các tổn thương khác- Tổn thương mạch máu do hội chứng ép khoang hoặc đông cứng các mạch máu nhỏ.- Huyết khối động mạch; hình thành và vỡ các phình mạch (do đông cứng hoặc hoại tử các mạch máu trung bình tạo ra).- Có thể có tổn thương cơ quan bên trong như phổi, dạ dày, ruột non và đại tràng và gây biến chứng đường rò, thủng, nhiễm khuẩn thứ phát, nhiễm trùng (sepsis), và tử vong- Bệnh nhân ngã hoặc bị văng mạnh do tiếp xúc với dòng điện có thể bị tổn thương nặng, cần phải được đánh giá một cách cẩn thận.THĂM KHÁM LÂM SÀNG- Bệnh nhân được đưa tới bệnh viện sau khi tiếp xúc với điện có thể bị một loạt các tổn thương, các tổn thương này bao gồm các chấn thương sau ngã hoặc sau khi bị văng mạnh do điện giật, và cần phải được thăm khám cẩn thận. Một vài tổn thương có thể không biểu hiện ngay và việc đánh giá lại thường xuyên rất cần thiết- Các cơ quan quan trọng cần được đánh giá bao gồm:+ Đường thở, hô hấp và tuần hoàn+ Chức năng tim mạch: kiểm tra nhịp tim; bắt mạch+ Da: đánh giá tổn thương bỏng; tìm kiếm vùng da phồng rộp, cháy đen, và các tổn thương khác; chú ý các nếp gấp da, vùng da xung quanh các khớp, và miệng (đặc biết là ở trẻ em)+ Chức năng thần kinh: đánh giá tình trạng ý thức, đồng tử, chức năng vận động và cảm giác+ Mắt: đánh giá thị lực; kiểm tra mắt, bao gồm cả việc thăm khám đáy mắt+ Tai, mũi và họng: kiểm tra màng nhĩ; đánh giá thính giác+ Cơ xương: kiểm tra và bắt mạch để tìm kiếm các dấu hiệu của tổn thương (như gẫy xương, hội chứng ép khoang cấp tính), và thăm khám cột sốngCẬN LÂM SÀNG- Với những bệnh nhân cần theo dõi hoặc nhập viện sau tổn thương do điện, chúng ta cần làm các cận lâm sàng sau:+ Điện tâm đồ+ Điện giải máu cơ bản (gồm cả kali và calci)+ CK, các men SGOT, SGPT (nhằm xác định tổn thương cơ)+ Troponin máu+ Công thức máu cơ bản+ Các xét nghiệm chức năng thận (creatinin và ure)+ Chẩn đoán hình ảnh cho bất cứ vùng nào mà ta nghi ngờ có tổn thương- Có thể làm lại xét nghiệm nếu có chỉ định lâm sàng. Với những bệnh nhân không có triệu chứng, tiếp xúc với điện áp thấp và thăm khám lâm sàng không thấy bất thường thì các chỉ định cận lâm sàng nói chung không cần thiếtCẤP CỨU BAN ĐẦUI. TẠI NƠI XẨY RA ĐIỆN GIẬT: mục tiêu chính là hồi sinh tim phổi