(NCTG) "Tống Biệt Hành" là bài thơ khét tiếng và được hâm mộ nhất của thâm Tâm. Có bạn không rụt rè liệt nó vào một trong mười bài thơ chi phí chiến giỏi nhất. "Tống Biệt Hành" cũng khá được xếp vào tuyển lựa chọn năm mươi bài bác thơ trữ tình tiêu biểu của mười vắt kỷ thơ ca Việt Nam.
Bạn đang xem: Đưa người ta không đưa sang sông
Minh họa: Internet
Đưa tín đồ ta không gửi qua sôngSao gồm tiếng sóng nghỉ ngơi trong lòng?Bóng chiều không thắm, không rubi vọt,Sao đầy hoàng hôn trong mắt trong?Đưa người, ta chỉ đưa bạn ấyMột giã gia đình, một dửng dưng...
Ly khách! Ly khách! tuyến đường nhỏ,Chí lớn chưa về bàn tay không,Thì không khi nào nói trở lại!Ba năm bà bầu già cũng đừng mong.
Ta biết người bi tráng chiều hôm trướcBây giờ mùa hè sen nở nốt,Một chị, hai chị cũng như senKhuyên nốt em trai mẫu lệ sót (*).
Ta biết người bi ai sáng hôm nay:Trời chưa mùa thu, tươi lắm thay,Em nhỏ ngây thơ hai con mắt biếcGói tròn thương tiếc mẫu khăn tay...
Người đi? Ừ nhỉ, fan đi thực!Mẹ thà coi như cái lá bay,Chị thà coi như là hạt bụi,Em thà coi như khá rượu say.
Mây thu đầu núi, gió lên trăng (**)Cơn giá buốt chiều nao đổ bóng thầm.Ly khách hàng ven trời nghe mong mỏi khóc,Tiếng đời xô động, giờ hờn căm (***). (1941)
(*) Có bản chép là "dòng lệ xót".
(**) Có phiên bản chép là "giá lên trăng".
(***) Khổ cuối bài thơ thường xuyên không theo thông tin được biết đến. Theo "Văn hóa việt nam tổng hòa hợp 1989-95" (Hà Nội, 1989), vào một phiên bản in "Tiểu thuyết thiết bị Bảy" (1940) tất cả đoạn này.
"Tống Biệt Hành" là bài xích thơ nổi tiếng và được ưa thích nhất của rạm Tâm. Có bạn không e dè liệt nó vào một trong những trong mười bài xích thơ chi phí chiến hay duy nhất (1). Chục năm nay, "Tống Biệt Hành" cũng được xếp trong tuyển lựa chọn năm mươi bài bác thơ trữ tình tiêu biểu của mười vắt kỷ thơ ca việt nam (2).
Đề tài bài xích thơ là 1 trong trong hằng hà sa số đông đảo cuộc ly biệt được đưa vào "Thơ Mới" thời 1930 - 1945. Nhưng có lẽ rằng trong văn học tập Việt Nam, trước với sau rạm Tâm, không có bất kì ai viết về chia tay đầy tính bi hùng, trữ tình với mãnh liệt mang lại như thế.
Đưa người, ta không đưa qua sông.
Từ bao đời nay, nhỏ sông, bến nước vẫn là địa điểm của đều cuộc tiễn biệt. Chẳng những vị xưa kia, phương tiện giao thông chủ yếu của người dân quê là cái thuyền. Con sông còn như một ranh giới, một vành đai che phủ và che chở mỗi vùng làng mạc. Mỗi người, khi qua sông, cũng chính là lúc tách bỏ quê hương cùng gia đình và người thân trong gia đình của họ. Chẳng phải là bỗng dưng khi cái sông, con tàu bước vào tiềm thức mỗi cá nhân như một hình tượng của giã biệt, xa cách. Trong thơ ca cũng vậy:
Anh Khóa ơi,Em tiễn anh xuống tận bến tàu... ("Anh Khóa", è cổ Tuấn Khải)
Biệt ly,Sóng trên mẫu sông,Ôi bé tàu như xé đôi lòng,Và mây trôi, nước trôi, tháng ngày trôi,Càng lướt trôi. ("Biệt ly", Dzoãn Mẫn)
Nhưng lần này, tác giả không đưa các bạn mình qua sông. Vào những năm cuối của thập kỷ cha mươi, khi Nguyễn Bính viết "Những bóng người trên sảnh ga", nhiều cuộc ra đi đã mở màn trên một bến xe, một sảnh ga nào đó.
Tuy nắm hình ảnh con đò, bến nước vào văn chương và cuộc sống đã in sâu trong người sáng tác tự bao giờ, khiến anh đề xuất thốt lên:
Sao gồm tiếng sóng ở trong lòng?
Hỏi đấy, mà lại chỉ để bộc lộ nỗi lòng buồn bã pha chút vị ngây ngất xỉu của anh. Giờ đồng hồ sóng ấy chưa tới độ như "tiếng đời xô động, giờ hờn câm" ở phần kết, mà lại đã tựa như tiếng lũ khuấy động hầu như cung bậc bi phẫn giữa fan đi cùng kẻ ở.
Xem thêm: Lời Bài Hát Sẽ Mãi Một Tình Yêu, Mãi Mãi Một Tình Yêu
Đã tốt rằng "người" bi lụy đấy, còn "cảnh" ra sao? buổi chiều ấy, cho dù "không thắm, không đá quý vọt", tuy nhiên "đầy hoàng hôn trong mắt trong", và rất có thể rất đẹp đấy. Cơ mà nó vẫn đượm vẻ gì man mác vô định. Bao gồm điều, vào mức ấy, như thế nào ai còn để ý đến cảnh vật bên ngoài. Bọn họ mải "giã gia đình" cùng "dửng dưng". Đối cùng với tác giả, chỉ còn người đi là tồn tại, anh chỉ "đưa người ấy", trong khi mọi sản phẩm khác nào bao gồm nghĩa gì.
Cuối thuộc thì giờ phút chia tay cũng đề xuất đến. Người đi hùng dũng lắm, hăng hái và hăm hở lắm:
Ly khách! Ly khách! con phố nhỏ,Chí to chưa về bàn tay không,Thì không lúc nào nói trở lại!
Anh thề thốt thật ghê! fan đọc do dự anh đi đâu, anh làm cho gì. Chắc hẳn sự nghiệp của anh béo lắm. Bao gồm gì làm ta nhớ lại đấng mày râu Kinh Kha vào Tần qua sông Dịch lạnh tê tái, khảng khái làm hớp rượu, rồi bước thẳng không quay đầu lại:
Phong tiêu tiêu hề, Dịch thủy hàn,Tráng sĩ tuyệt nhất khứ hề, bất phục hoàn. (Gió hiu hiu chừ, sông Dịch rét mướt ghê,Tráng sĩ một đi chừ, không khi nào về.)
Ta thấy anh đi khí ráng thật đấy, tuy vậy sao cô đơn quá! Đi thì cứ đi, tuy thế nào gồm rõ tương lai:
Ba năm, bà bầu già cũng chớ mong.
Anh lên gân vậy thôi, chứ thực ra, anh thương mẹ lắm. Cùng khi đi, nào bắt buộc anh ko day dứt. Anh còn chị, còn em. Những người chị "như sen" và người em "ngây thơ đôi mắt biếc", đâu mong muốn anh đi. Hẳn bên anh nheo oắt và cực nhọc lắm, anh đi rồi, ai lo?
Tất nhiên, chí trai bốc đồng, anh tỏ ra quyết trung khu lắm. Nhưng hay thấy đó chỉ cần vẻ bề ngoài. Kỳ thực, lòng anh thật mượt yếu. Anh đang buồn, chắc chắn là từ lâu, chứ đâu phải chỉ còn "chiều hôm trước" cùng với "sáng hôm nay".
Và cảnh quan bầu trời ngày hè sang thu ấy thiệt đẹp. Anh duy nhất quyết nên từ giã gia đình, bạn bè trong cảnh quan ấy sao? Đích của anh ấy nào có chắc chắn gì? Đâu bắt buộc anh không tồn tại những day dứt, buộc ràng bịn rịn?
Nhưng rồi anh vẫn chấm dứt áo ra đi. Đi thời gian nào mà bạn tiễn chẳng hay:
Người đi! Ừ nhỉ? tín đồ đi thực!
Như một cơn mơ, lúc thức tỉnh chẳng còn gì. Anh đã đi, đi thực. Làm bạn ở lại đắm vào nỗi thẫn thờ. Cuộc đời sao như tỉnh, như mơ! Đành yêu cầu chịu!
Tất cả dẫn cho một cao trào. Nhịp thơ trở nên gấp gáp, rắn rỏi, mãnh liệt, tuy thế đượm vẻ chua chát cùng bi phẫn:
Mẹ thà coi như mẫu lá bay,Chị thà coi như thể hạt bụi,Em thà coi như khá rượi say.
Anh hy vọng quên lãng đi các thứ. Quên đi mang đến hết nỗi sầu. Như fan lữ khách hàng trong "Chiều" của hồ Dzếnh. Cơ mà thử hỏi: có quên được không?
Mây tha đầu núi, gió lên trăng,Cơn lạnh chiều nao đổ trơn thầm.
Thời gian qua đi. Bóng hoàng hôn không hề nữa. Cơn lạnh cùng bóng tối khóa lên mỗi bước anh đi. Dịp ấy, bạn lữ khách còn lại một mình. Âm thầm. Yên lẽ. Mẫu đích vẫn xa vời. Cùng nhuệ khí xưa đâu còn nữa. Anh ao ước bật khóc, ao ước gào lên tức tưởi:
Ly khách hàng ven trời nghe ao ước khóc,Tiếng đời xô động, giờ hờn câm...
Chẳng biết lúc ấy, anh trách ai? Trách mình, giỏi trách cuộc đời cay nghiệt?
*
Ông Hoài Thanh trong "Vài để ý đến về thơ" (3) vẫn thú dìm khi viết "Thi nhân Việt Nam", ông cực kỳ khoái "Tống Biệt Hành". Chẳng những do "điệu thơ vội vàng gáp. Lời thơ gắt. Câu thơ rắn rỏi, gân guốc. Ko mềm mại, uyển gửi như hầu như thơ bây giờ" (4), mà đa số bài thơ có phong vị "bâng khuâng nặng nề hiểu của thời đại". (5)
Không rõ "Tống Biệt Hành" tất cả gì "khó hiểu"? Nhưng cụ thể khi đọc, tôi thấy thật "bâng khuâng". Vẻ trầm hùng, thượng cổ của bài thơ cùng phần đa hình hình ảnh "mong manh, ghê rợn, như những nhát dao xiết vào trung khu hồn, tưởng là khôn cùng nhẹ hóa ra lại khôn cùng nặng" (6) gây ra một tuyệt hảo thật táo tợn và sâu đến người đọc.
Ít năm kia đây, nhà thơ Lương Trúc (7), một người các bạn của thâm nám Tâm, có bật mý rằng "Tống Biệt Hành" là bài thơ Thâm trọng điểm viết khuyến mãi ông khi ông đi hoạt động. Tạm cho là như vậy. Ở vào yếu tố hoàn cảnh bấy tiếng (1941), hành động cách mạng của những thanh niên độ tuổi hai mươi như họ, có thể coi là 1 trong những sự dấn thân đầy mạo hiểm. Nó sẽ mang hình ảnh các tráng sĩ thời xưa, vào trận đánh "lạnh lùng theo trống dồn" ("Chiến sĩ vô danh", Phạm Duy), với lòng nhiệt huyết thiêng liêng "chiến ngôi trường đi chẳng nuối tiếc đời xanh" ("Tây Tiến", quang Dũng). Với cũng chẳng khác gì mấy hình ảnh thật đẹp với oai hùng của lứa nghệ thuật sĩ đầu tham gia phòng chiến, nửa thập kỷ về sau:
Sáng chớm lạnh trong thâm tâm Hà Nội,Những phố nhiều năm xao xác tương đối may,Người ra tiên phong không ngoảnh lại,Sau sườn lưng thềm nắng lá rơi đầy. ("Đất nước", Nguyễn Đình Thi)
... Nhớ tối ra đi đất trời bốc lửaCả đô thị nghi chết giấc cháy sau lưngNhững cánh mày râu trai chưa trắng nợ anh hùngHồn mười phương phất phơ cờ đỏ thắmRách tả tơi rồi đôi giầy vạn dặmBụi ngôi trường chinh phai bạc bẽo áo hào hoaMái tóc xanh hẹn mãi tới lúc giàPhơi nắng và nóng gió cùng hoa nghìn cỏ dạiTheo giờ gọi của những người Hà NộiTrở vềTrở về chiếm lại quê hương! ("Ngày về", chính Hữu)
*
Cuộc đời Thâm trung ương thật ngắn ngủi. Ông viết chưa những (8). Tử vong cướp ông đi trong tuổi 33. Ông vẫn lao vào trận chiến đấu của dân tộc bản địa một bí quyết nhiệt thành. Từng là chỉnh sửa viên tạp chí "Tiên phong" (1945-1946) rồi thư ký kết tòa soạn báo "Vệ quốc quân", nghỉ ngơi Chiến dịch biên cương (1950), Thâm tâm bị sốt rét mướt nặng trong lúc không có thuốc men. Vô phương cứu vớt chữa, ông bị quăng quật lại trong một căn nhà sàn tại bản Nà Po cùng một người liên lạc. Anh này là fan duy nhất xuất hiện khi ông chết thật và xin được bà bé dân bản một miếng vải trắng để triển khai khăn tang (8).
Cái chết của Thâm trung ương thật bi thảm. Tuy nhiên nó cũng thật rất đẹp và bi thương ở tinh tế một tráng sĩ khu vực sa trường. Đẹp và bi thảm như "Tống Biệt Hành" của ông vậy!
Chú đam mê - reviews Tham Khảo:
1. Vũ Quần Phương: Thâm trọng điểm và "Tống Biệt Hành" ("Quân team Nhân dân", 1990).
2. "Văn hóa vn tổng vừa lòng 1989-95" (Hà Nội, 1989).
3, 4, 5. "Tuyển tập Hoài Thanh", tập 2 (Hà Nội, 1983).
6. Vũ Cao: "Tản mạn dọc đường văn học" ("Văn nghệ Quân đội" tháng 6-1988).
8. Sinh thời, thơ thâm Tâm chưa được in thành tập. Mãi mang lại năm 1988, tập "Thơ thâm nám Tâm" sưu tầm một vài thi phẩm tiêu biểu của ông new được ấn hành.
9. Theo từ Bích Hoàng: "Cách mạng binh cách và cuộc sống văn học", tập 1 (Nhà xuất bạn dạng Tác phẩm mới, thành phố hà nội 1985).